فعالیت بیمهای در ایران از سال ۱۳۱۴ شروع شد. در این سال دو مؤسسه روسی با نامهای نادژدا و قفقازمرکوری شروع به کار نمودند. پس از شروع به کار این دو مؤسسه، تا سال ۱۳۱۴ خورشیدی، در حدود ۱۳ شرکت خارجی در بازار بیمه کشور فعالیت خود را شروع نمودند که از آن جمله میتوان به شرکتهای آلیانس انگلیس، یورکشایر انگلیس و اینگستراخ روسیه اشاره نمود.
ایده تشکیل یک شرکت بیمه ایرانی در سال ۱۳۱۰ توسط فردی ایرانی به نام دکتر الکساندر آقایان (که سابقه فعالیت در شرکت بیمه روسی نادژدا را داشت) به علی اکبر داور، وزیر مالیه وقت مطرح شد و در ۱۵ آبان سال ۱۳۱۴، شرکت سهامی بیمه ایران با سرمایه دو میلیون تومان به عنوان اولین شرکت ایرانی بیمه تأسیس شد. داور در این روز، پس از سخنرانی کوتاهی که در افتتاحیه این شرکت داشت، منزل مسکونی خود را تحت پوشش بیمه آتشسوزی درآورد و اولین بیمهنامه صادره ایرانی، در همین روز به نام وی ثبت شد.
شرکت بیمه ایران در بدو تأسیس با مشکلات متعددی روبرو بود که از آن جمله میتوان به نداشتن قرارداد اتکایی برای بسیاری از رشتههای بیمه اشاره نمود. به همین دلیل، این شرکت در بدو فعالیت خود تنها به فروش بیمهنامههای آتشسوزی و حمل و نقل میپرداخت. این شرکت توانست بهتدریج سایر محصولات بیمه را نیز به سبد خود اضافه نماید. علاوه بر رشتههای مختلف بیمههای بازرگانی این شرکت توانست انواع بیمههای اجتماعی از قبیل بیمه کارگران را نیز در ایران پایهگذاری نماید.
نخستین قانون بیمه در ایران، در سال ۱۳۱۶ (یعنی دو سال پس از تأسیس اولین شرکت بیمه) به تصویب مجلس شورای ملی رسید. این قانون در ۳۶ ماده تهیه شدهاست و در حال حاضر نیز معتبر است.
پس از جنگ جهانی دوم، بسیاری از شرکتهای بیمه خارجی، شعب و نمایندگیهای خود را در ایران تعطیل کردند؛ چراکه بر اساس یک مصوبه قانونی، برای ادامه فعالیت در ایران میبایست ودیعه نقدی خود را تا پانصد هزار دلار افزایش میدادند؛ بنابراین بهاستثنای چند شرکت معدود، مابقی شرکتهای خارجی تصمیم به ترک ایران گرفتند و به این ترتیب، از سال ۱۳۲۹، بهتدریج، زمینه برای تأسیس شرکتهای بیمه خصوصی ایرانی نیز فراهم شد.
با افزایش درآمدهای ارزی کشور در اواخر دهه ۱۳۴۰، بار دیگر تمایل شرکتهای خارجی برای حضور در کشور افزایش پیدا کرد، در حالی که احتمال میرفت شرکتهای نوپای داخلی آسیبپذیری زیادی داشته باشند؛ بنابراین، در سال ۱۳۵۰ بیمه مرکزی ایران به عنوان مقام ناظر دولتی در صنعت بیمه کشور، تأسیس شد و به موجب قانون تأسیس بیمه مرکزی، وظیفه تنظیم و هدایت بازار بیمه کشور را بر عهده گرفت.
تا قبل از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، یک شرکت دولتی، دوازده شرکت خصوصی و دو مؤسسه بیمه خارجی در کشور فعالیت میکردند. در ۴ تیر سال ۱۳۵۸، بنا به مصوبه شورای انقلاب، دوازده شرکت خصوصی مذکور، ملی اعلام شدند و اداره این شرکتها به دولت واگذار شد. همچنین پروانه فعالیت دو شرکت خارجی نیز لغو شد. به موجب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که در آبان ۱۳۵۸ به تصویب رسید، صنعت بیمه در جوار شماری از صنایع بزرگ دیگر، بهصورت مالکیت عمومی در اختیار دولت قرار گرفت.